Վանի թագավորություն, Ուրարտու

Ե՞րբ է առաջացել Վանի Արարատյան թագավորությունը:Ո՞վ է եղել նրա առաջին թագավորը:

Առաջացել է Ք.Ա. 9-րդ դարում առաջի թագավորը եղել է Արամ Ուրարտացին:

Հայտնի է՝

.Ուրարտու(նշանակում է Արարատ, ասորորերեն բառ է)

.Նաիրի(Բիայնիլի, որը նշանակում է Նաիրական ցեղերի երկիր)

.Արարատյան(ըստ Աստվածաշնչի)

Ո՞րն է եղել այս թագավորության մայրաքաղաքը և ո՞վ է կառուցել:

Տուշբա-Վան, կամ Սոսպ, կառուցել է Սարդուրի 1:

Ի՞նչու է կոչվել Տուշպա

Տուշպա՝ ի պատիվ Տուշպեա Աստվածուհու:

Ո՞վ է ստեղծել Վանի թագավորության սեպագիրը, Աստվածների դիցարանը և արեստավարժ բանակը:

Իշպուիմի արքան և նրա որդի Մենուան :

Ի՞նչ անունով է կոչվել Աստվածների դիցարանը և ո՞վ է եղել գլխավոր Աստվածը:

Կոչվել է ՛՛Խալդիան դարպաս՛՛հետագայում ՛՛Մհերի դուռ՛՛ գլխավոր Աստվածը եղել է Խալդը նրա կինը Վարուբանը, հայտնի են եղել նաև Շիվինը , Տուշպեան, Թեշեբան և այլն:

Ու՞մ օրոք է սկսել հզորանալ Ուրարտուն:

Մենուա արքայի օրոք, մ.թ.ա. 810-786թվերին:

Մենուան՝

1.կառուցել է 72կմ երկարությամբ ջրանցք:

2.Կառուցել է Մենուախինի քաղաքը

3.Առաջի հաղթանակներն է տարել Ասորեստանի նկատմամբ և Վանի թագավորությունը դարձրել գերտերություն:

Կառուցել է Էրեբունին և Արգիշտիխինիլին:

Առաջադրանք բնագիտությունից

1. Որքա՞ն է Երկրից մինչև Լուսին հեռավորությունը։

Միջին հեռավորությունը Երկրից 384.000 կմ է:

2. Ինչո՞ւ է Լուսինը միշտ դեպի Երկիր ուղղված միայն մի կողմով։

դա պայմանավորված է Լուսնի` իր առանցքի և Երկրի շուրջը պտտվելու ժամանակահատվածների հավասարությամբ՝ 27,33 օր:

3. Ո՞րն է կոչվում Լուսնի փուլ, և որո՞նք են Լուսնի չորս փուլերը։
Երկրից դիտվող Լուսնի տեսքը կոչվում է լուսնի փուլ: Մահիկ, լիալուսին, նորալուսին, կիսալուսին:

Երեխաների իրավունքների պաշտպանություն

Բոլոր երեխաները պետք է մեծանան ազատ և առողջ, խաղաղության ու իրենց արժանապատվության հարգանքի պայմաններում !

Երեխաներն օրենքի ուժով հանդիսանում են սահմանափակ գործունակ անձինք և նրանց փոխարեն հանդես են գալիս նրանց ծնողները, որդեգրողները, խնամակալները կամ հոգաբարձուները՝ որպես օրինական ներկայացուցիչներ, այդ թվում նաև դատարանում:Այդ իսկ պատճառով կառավարությունը և հասարակ ժողովուրդը պետք է իրենց պարտավորված զգան, որ երեխան ապրի և մեծանա այնպիսի միջավայրում, որտեղ՝

• պահպանվում են երեխայի իրավունքները,
• վերջ է դրված շահագործմանը, դաժան վերաբերմունքին և բռնությանը
• վերջ են դրված պատերազմներին
• ապահովվում է առողջության պահպանումը
• պահպանվում է շրջակա միջավայրը
• հաղթահարված է աղքատությունը
• ապահոված է կրթության մատչելիությունը:

Առակներ

Նոր տարվա շեմին ամուսինը և կինը գնահատում էին անցնող տարին:Ռեստորանում, երբ երկուսով ճաշում էին, ամուսինը սկսեց դժգոհել, որ ինքը գնացել է ո’չ այն ճանապարհով, որով պետք էր:

Կինը լարված նայում էր ռեստորանի տոնածառին, որը զարդարում էին: Ամուսինը մտածեց, որ կինն այլևս հետաքրքրված չէ խոսակցությունով և փոխեց թեման:

-Ի~նչ հիասքանչ լամպեր են տոնածառի վրա, այնպես չէ՞:

-Այո, դա այդպես է ,- պատասխանեց կինը ,- բայց եթե նայես ավելի ուշադիր, ապա կտեսնես, որ տասնյակ լամպերի արանքում կա մեկը, որն այրվել է: Ինձ թվում է՝ փոխանակ տեսնելու նախորդ տարվա ընթացքում կատարած քո տասնյակ հաջողված գործերը, դու ուշադրությունդ բևեռել ես այն միակ լամպի վրա, որը չի լուսավորում:

Մեկնաբանություն

Առակի մեջ ամուսինը կենտրոնացել էր իր սխալների և ձախողումների  վրա և անտեսել էր այն հաջողությունները, որոնց հասել էր:Պետք է լինել լավատես:

Ներում

Նապոլեոնի մի զինվոր հանցագործություն կատարեց և դատապարտվեց մահվան։

Գնդակահարման նախօրեին զինվորի մայրը եկավ Նապոլեոնի մոտ աղաչելու, որպեսզի նա որդուն ների։

— Տիկին , — ասաց Նապոլեոնը, — ձեր որդու մեղքը ենթակա չէ ներման։

— Գիտեմ, — պատասխանեց մայրը։ — Եթե այդպիսի արարքը հնարավոր լիներ ներել, ես ներողություն չէի խնդրի։ «Ներել» նշանակում է ունակ լինել դուրս գալ վրեժի և արդարության սահմաններից։

Լսելով նրան, Նապոլեոնը վերացրեց մահապատիժը և փոխարինեց այն կալանքով։

Մեկնաբանություն

Այս առակը ցույց է տալիս այն միտքը, որ ներելուց հետո էլ չպետք է մտածել վրեժի մասին:Երբ մարդ լիարժեք է ներում այլևս չի մտածում, որ դիմացինը իր հետ անարդար էր վարվել և նման այլ բաներ:

Նայել արևին

Աշակերտը գնաց ուսուցչի մոտ և ասաց. -Տարիներ շարունակ ես գիտակցաբար ձգտել եմ դեպի լույսը: Զգում եմ` ընդհուպ մոտեցել եմ նպատակիս: Ուզում եմ իմանալ` ո՞րն է լինելու իմ հաջորդ քայլը: -Ինչպե՞ս ես ապրում, ինչքա՞ն ես վաստակում,-հարցեց ուսուցիչը: -Առայժմ չեմ վաստակում: Ինձ հայրս ու մայրս են պահում: Դե, դա այդքան էլ նշանակություն չունի: -Դու հարցնում ես` որն է լինելու քո հաջորդ քա՞յլը: Կես րոպե անթարթ նայիր արևին,-ասաց ուսուցիչը: Աշակերտն այդպես էլ արեց: Կես րոպե անց ուսուցիչը խնդրեց, որպեսզի աշակերտը նկարագրի այն ամենը, ինչը հասցրեց տեսնել շուրջը: -Ես ոչինչ էլ չտեսա: Արևը կուրացնում էր ինձ: -Նա, ով միայն լույսի է ձգտում իր պարտականությունները թողնելով ուրիշներին, երբեք չի հասնում լուսավորության:

Մեկնաբանություն

Այս առակը ընդգծում է այն միտքը, որ նպատակին հասնելու համար չպետք է անտեսել շրջապատում մյուս դեպքերն ու դեմքերը:Պետք է այդ ամենը համատեղելով հասնես նպատակիդ:

Հարբեցող աշակերտը

Ուսուցիչն ուներ հարյուրավոր աշակերտներ: Բոլորն էլ աղոթում էին ճիշտ ժամանակին, բացի մեկից, ով հարբեցող էր: Մահվանից առաջ ուսուցիչը իր մոտ կանչեց հարբեցող աշակերտին և նրան փոխանցեց իր բոլոր խորհուրդներն ու գաղտնիքները:

Մյուս աշակերտները տրտնջացին: -Ինչ ամոթ: Մենք ամեն ինչ զոհաբերեցինք հանուն ուսուցչի, սակայն նա չկարողացավ գնահատել մեր որակները, -վրդովվեցին նրանք: -Ես պետք է այդ գաղտնիքները փոխանցեի մարդու, ում լավ էի ճանաչում: Նրանք, ովքեր առաքինի են թվում, շատ հաճախ թաքցնում են իրենց դատարկությունը, հպարտությունն ու անհանդուրժողականությունը:

Այնպես որ, ես ընտրեցի այն միակ աշակերտին, ում թերությունները ես կարողացա տեսնել` հարբեցողինը:

Մեկնաբանություն

Այս առակը ցույց է տալիս, որ շատ անթերի և խելացի երևացող մարդիկ իրականում կեղծավորության դիմակի տակ թաքնվողներ են:Իսկ նրանք ում թերությունները «անզեն» աչքերով էլ երևում են, շատ անկեղծ մարդիկ են:

A Tiny Winter Wonder

Each time winter comes, we fall into childhood and our hearts fill with great love and kindness. Wonder is not Christmas at all. Wonder is the winter itself.
«What is winter?» «You know, people call it a season, for the year has got four seasons and the Winter is the forth one. Do you want to know what is the Winter in fact? It is a secret hidden from people, but I can open it to you now.

«I want to know what winter is.»

— Look Winter is who, not what.That is a little girl with long eyelashes, small hands, fin and long fingers, she has got huge  blue eyes and she is very white.

-But may be shi is as naughty as me?

-You can never say, she is sometimes very calm, sometimes she is playing whit children crazily, spreading her long white hair all over the children.

-Why don’t people know aboute this tiny wonder?

-People are always busy with Christmas fuss, they look for wonders in plenty of various  dishes, in drinks,  and never notice how this tiny wonder comes and goes passing by.

-So what now, do only we know about this wonder?

-No, there are two groups who know about this wonder.

-Who are they?

-All the children  and sweethearts. Childrens are friend with this girl that is why they know about her.What aboute the sweethearts? Oh my God, this sweethearts ! They never feel cold when this girl is near, they hug each other and get worm into each others embraces.
But nevertheless when the Winter comes at least for a second they look up take a deep breath and understand that the Winter is a wonderfull seasone.There hearts feel with love and they start loving everybody .

-Then why do people decorate the city when Winter comes.

-It’s beautiful, very beautiful, don’t you agree?

-Sure I agree.

-As to people they do it to have a festiv mood.And what about the reality?In fact really they do it for that special purpose, but the holiday is not the Christmas, the holiday is the Winter itself, it’s visit.
People sayd  that in Winter the dreams come to, but I want you to know it’s not that in Winter the dreams come true, Winter itself is a great wonder.Winter is  a tiny snow wonder.

Թարգմանություն ռուսերենից

Давным-давно жила-была ветвистая и большая яблоня. Маленький мальчик любил приходить к ней и играть возле неё. Он забирался на верхушку яблони, ел там яблоки, а затем дремал в ее тени. Он любил это дерево, а дерево любило его, любило играть с ним. Время шло, мальчик подрос и уже не играл у яблони каждый день. Однажды он пришел к дереву с печальным видом.
— Подойди и поиграй со мной. — попросила яблоня.
— Я уже не маленький, я не играю больше возле деревьев. — ответил мальчик.— Я хочу игрушки. Мне нужны деньги, чтобы их купить.
— Извини, у меня нет денег, но ты можешь собрать все мои яблоки и продать их. Тогда у тебя будут деньги. Мальчик очень обрадовался! Он сорвал с дерева все яблоки и ушёл довольным. Мальчик не приходил после того, как взял все яблоки. Дерево грустило. В один прекрасный день мальчик, который уже превратился во взрослого мужчину, вернулся.
Яблоня обрадовалась.
— Иди сюда, поиграй со мной!
— У меня нет времени играть с тобой. Мне нужно работать, я содержу свою семью. Сейчас нам нужен кров. Можешь помочь мне?
— Извини, мне негде вас приютить. Но ты можешь спилить мои ветви и построить себе дом.
Мужчина срубил все ветви дерева и ушёл довольным.
Яблоня была рада видеть его счастливым, но он с тех пор не приходил. Ей вновь было одиноко и грустно. В один жаркий летний день мужчина вернулся, дерево было просто счастливо увидеть его!
— Подойди и поиграй со мной!
— Я уже старею. Хочу отправиться в плавание, чтобы отдохнуть. Ты можешь мне дать лодку?
— Используй мой ствол, чтобы построить лодку. Отправляйся в плавание и будь счастлив. Итак, мужчина срубил ствол яблони, чтобы сделать лодку. Он отправился в плавание и не показывался долгое время.
Через много лет мужчина всё же вернулся.
— Прости, мальчик мой. У меня нет больше ничего для тебя, даже яблок — сказала яблоня.
— Ничего страшного, у меня нет ни одного зуба, чтобы грызть, и я знаю, что у тебя и ствола нет, чтобы взобраться…
— Я и вправду ничего не могу тебе дать. Единственное, что осталось — мой уже умирающий пенёк…
— Мне сейчас большего и не надо, только место для отдыха. Я устал за всё эти года.
— Отлично- сказала яблоня. Старый пень — лучшее место, чтобы прислониться к нему и отдохнуть. Посиди со мной и отдохни.
Мужчина сел. Яблоня была счастлива и улыбалась сквозь слёзы. Эта история о каждом. Дерево — как наши родители. Когда мы были маленькими, мы любили играть с Мамой и Папой. Когда выростаем, мы покидаем их и возвращаемся лишь тогда, когда нам что-то нужно, или когда у нас проблемы. Что бы ни было, родители всегда будут на нашей стороне и сделают для нас всё возможное, лишь бы мы были счастливы. Можно сказать, что мальчик был жесток к дереву, но именно так мы и обращаемся к своим родителям. Мы воспринимаем их как нечто совершенно обыденное. Мы не ценим всё, что они делают для нас, пока не станет слишком поздно…

Շատ վաղուց կար մի սաղարթախիտ և մեծ խնձորենի: Փոքրիկ տղան սիրում էր խաղալ նրա հետ: Նա բարձրանում էր ծառի գագաթը, խնձոր էր ուտում, այնուհետև հանգստանում նրա ստվերում: Տղան սիրում էր ծառին, ծառն էլ`տղային էր սիրում և նաև սիրում էր խաղալ նրա հետ: Ժամանակ անցավ, տղան մեծացավ և այլևս ամեն օր չէր խաղում ծառի հետ: Մի օր նա տխուր եկավ ծառի մոտ:
— Մոտեցիր և խաղա ինձ հետ,- խնդրեց խնձորենին:
— Ես արդեն փոքր չեմ և այլևս չեմ խաղում ծառերի հետ, — պատասխանեց տղան: Ես խաղալիքներ եմ ուզում և ինձ գումար է պետք, որպեսզի գնեմ դրանք:
— Կներես, ես գումար չունեմ, բայց դու կարող ես հավաքել իմ խնձորները և վաճառել: Այդ դեպքում դու գումար կունենաս ու կգնես խաղալիքներ:
Տղան շատ ուրախացավ: Նա հավաքեց խնձորները և գոհ հեռացավ: Խնձորները հավաքելու օրվանից հետո տղան չվերադարձավ: Ծառը տխրեց:
Մի  օր, երբ տղան հասունացել և արդեն մեծ տղամարդ էր դարձել, վերադարձավ: Խնձորենին ուրախացավ.
— Արի այստեղ և խաղա ինձ հետ:
— Ես ժամանակ չունեմ քեզ հետ խաղալու: Ես պետք է աշխատեմ. ես իմ ընտանիքն եմ պահում: Հիմա մեզ ապաստան է հարկավոր: Կարո՞ղ ես օգնել ինձ:
— Կներես, ես չեմ կարող քեզ համար օթևան դառնալ:  Բայց դու կարող ես կտրել իմ ճյուղերը և տուն կառուցել դրանցով:Տղամարդը կտրեց ծառի բոլոր ճյուղերը և գոհ հեռացավ: Խնձորենին ուրախ էր` նրան երջանիկ տեսնելով: Բայց նա այդ օրվանից խնձորենուն չայցելեց: Խնձորենին դարձյալ մենակ էր ու տխուր:
Մի  օր տղամարդը վերադարձավ, ծառը նորից երջանկացավ՝ տեսնելով նրան:
— Արի և խաղա ինձ հետ,-նորից խնդրեց խնձորենին:
— Ես արդեն ծերացել եմ: Ուզում եմ գնալ նավարկության, որպեսզի հանգստանամ: Դու կարո՞ղ ես ինձ նավակ տալ:
— Օգտագործիր իմ բունը` նավակ կառուցելու համար: Գնա նավարկության և եղիր երջանիկ:
Տղամարդը կտրեց ծառի բունը, որպեսզի նավակ կառուցի: Նա ճանապարհվեց նավարկության և չերևաց երկար ժամանակ: Մի քանի տարի անց տղամարդը վերադարձավ:
— Ներիր, իմ տղա: Ես ոչինչ չունեմ քեզ տալու, նույնիսկ` խնձոր.- ասաց խնձորենին:
— Հոգ չէ, ես չունեմ ոչ մի ատամ, որպեսզի ուտեմ, նաև գիտեմ, որ դու նույնիսկ բուն չունես, որ բարձրանամ:
— Ես, իրոք, չեմ կարող քեզ ոչինչ տալ: Միակ բանը, որ մնացել է, իմ չորացող կոճղն է:
-Ինձ հիմա շատ բան էլ հարկավոր չէ, միայն տեղ` հանգստանալու համար: Ես հոգնել եմ բոլոր այս տարիներին, հին կոճղն ամենալավ տեղն է, որին կարող եմ հենվել և հանգստանալ:
-Նստիր ինձ հետ և հանգստացիր:
Տղամարդը նստեց: Խնձորենին ուրախ էր, նա ժպտում էր արցունքների միջից:
Սա պատմություն է յուրաքանչյուրի մասին: Ծառը խորհրդանշում էր մեր ծնողներին: Երբ մենք փոքր ենք, սիրում ենք խաղալ մայրիկի և հայրիկի հետ:
Երբ մեծանում ենք, թողնում ենք նրանց և վերադառնում միայն այն ժամանակ, երբ մեզ ինչ-որ բան է անհրաժեշտ կամ, երբ խնդիրներ ենք ունենում: Ինչ էլ որ լինի, ծնողները միշտ մեր կողքին են և ամեն ինչ անում են մեր երջանկության համար: Կարելի է ասել, որ տղան ծառի հետ դաժան վարվեց, բայց հենց այդպես էլ մենք ենք վարվում մեր ծնողների հետ: Մենք նրանց վերաբերվում ենք, ինչպես սովորական ինչ-որ բանի: Մինչև ուշ չի լինում, մենք չենք գնահատում այն ամենը, ինչ նրանք անում են մեզ համար:

Տիգրան Մեծ

Ո՞ր պատմիչներն են գրել Տիգրան Մեծի մասին
Հայ պատմիչներից գրել են Մովսես խորենացին, Միքայել Չամչյանը, Հակոբ Մանանդյանը և ուրիշներ:
Օտար պատմիչներից գրել են Ապպիանոսը, Պլուտարկոսը, Ստրաբոնը և Դիոն Կասիոսը:

Ի՞նչ նվաճումներ է արել Տիգրան Մեծը:
Ք.Ա. 94-71թթ. նա կատարել է բազում նվաճումներ:Օրինակ գրավել է Վրաստանը(Վիրք), Աղվանք(Ադրբեջան), Ասորիք(Սիրիա), Փյունիք(Լիբանան), Պարթևստան(Իրան):Այսպիսով Տիգրան Մեծի օրոք ստեղծվեց ծովից ծով Հայաստան տերություն:Ծովերն էին՝ Կասպից ծովը, Սև ծովը, Պարսից Ծոց, Կարմիր ծով, Միջերկրական ծովը:
Տիգրան Մեծը նաև կառուցել է իր անունով մայրաքաղաք՝ Տիգրանակերտ, դրա պարիսպների երկարությունը 25մ էր, իսկ հաստությունը 6-5 մետր:

Երկու վանական

Հասկացեք, եթե մարդը հստակ ինչ-որ բան է տեսնում ուրիշների մեջ, ապա ինքը նույնը  կրում է իր մեջ: Նրա դատողությունները այն ամենի ակտիվ արտացոլումն են, ինչը չի իրագործվել և ճնշվել է իր մեջ:
Երկու վանական անցնում էին վարարուն գետը: Նրանցից քիչ հեռու կանգնած էր  շատ գեղեցիկ մի  աղջիկ, ով նույնպես ցանկանում էր գետն անցնել, բայց վախենում էր: Նա խնդրեց վանականներին, որ օգնեն իրեն:Նրանցից մեկը առանց որևէ խոսքի վերցրեց աղջկան իր ուսերի վրա և անցկացրեց մյուս ափը: Մյուս վանականը կատաղեց:Նա ոչինչ չասաց, սակայն ներսից եռում էր և մտածում. <<Դա արգելված է, Սուրբ Գիրքը վանականներին արգելում է նույնիսկ կպնել կանանց, իսկ սա ոչ միայն դիպավ, այլ նաև առավ ուսերի վրա>>: Երբ նրանք հասան վանք, արդեն երեկո էր:Այդ ժամանակ  բարկացած վանականը շրջվեց և մյուսին ասաց.
-Նայիր, ես պետք է դա ասեմ Վանահորը և  պետք է տեղյակ պահեմ  նրան:Դա արգելված է:Դու չպիտի այդպես վարվեիր:
-Ինչի՞ մասին ես խոսում, ի՞նչն է արգելված:
-Դու մոռացե՞լ ես,-ասաց երկրորդը,-դու այն գեղեցիկ աղջկան  ուսերիդ վրա տարար:
Առաջին վանականն քմծիծաղեց և  ասաց.
-Ես անցկացրի նրան մյուսը ափ մեկ րոպեում և անմիջապես  թողեցի  այնտեղ, իսկ դու դեռ տանու՞մ ես նրան:

Առակի թարգմանություն

                  Поймите, то, что человек видит чётче всего в других, то он несёт в себе. Его суждения есть активное отражение того, что подавлено или не реализовано в нём самом.
Два монаха дзэн переходили вброд бурную речку. Недалеко от них стояла очень красивая юная девушка, которая тоже хотела переправиться через реку, но боялась. Она попросила монахов помочь ей. Один из них молча взял её на плечи и перенёс на другой берег. Второй монах был в бешенстве. Он не сказал ничего, но внутри он весь кипел: «Это же запрещено! Писания запрещают монахам даже прикасаться к женщине, а этот не только прикасался, но и нёс её на своих плечах!» Когда они пришли в монастырь, на дворе был уже вечер. Тут раздражённый
монах повернулся к первому и сказал:
— Смотри, я должен рассказать об этом настоятелю, я должен сообщить. Это запрещено! Ты не должен был так поступать!
Первый монах удивлённо спросил:
— О чём ты говоришь, что запрещено?
— Ты забыл? — сказал второй. — Ты нёс красивую юную женщину на плечах.
Первый монах рассмеялся и ответил:
— Я перенёс её на другой берег за одну минуту и сразу же оставил её там. А ты всё ещё несёшь её?